Những câu hỏi mình thường nghe tại phòng khám phụ khoa là:
- Phương pháp ngừa thai nào là tốt nhất vậy Bác sĩ?
- Thuốc ngừa thai hàng ngày có gây vô sinh hay ung thư không?
- Em nghe đồn uống thuốc ngừa thai khẩn cấp nhiều không tốt.
- Cấy que ngừa thai là gì?
- Có bao nhiêu loại vòng ngừa thai?
- Triệt sản có ảnh hưởng đến sinh lý không?
- Tại sao em dùng bao cao su mà vẫn có thai 🙂 🙂
- Chồng em không chịu xài bao cao su vì bị giảm cảm giác và em cũng vậy.
Vậy thực hư của câu chuyện ra sao?
Một biện pháp ngừa thai được gọi là tốt nhất đó là khi nó phù hợp với nhu cầu trong từng giai đoạn sinh sản của bạn, ít gây các tác dụng phụ đối với cơ thể của bạn và khả năng ngừa thai cao nhất.
THUỐC NGỪA THAI HÀNG NGÀY (phát minh vĩ đại của nhân loại)
Từ rất lâu trước khi có sự xuất hiện của thuốc ngừa thai, loài người đã phải dùng phân động vật như phân cá sấu, phân cừu, vỏ chanh nhét vào âm đạo để ngừa thai. Điều đó ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe đường sinh sản.
Thuốc ngừa thai hàng ngày hay còn gọi là thuốc ngừa thai viên kết hợp bao gồm hai thành phần estrogen và progestin với hàm lượng khác nhau tùy theo loại, tác dụng chính của thuốc ngừa thai là ức chế sự rụng trứng, giúp buồng trứng được nghỉ ngơi.
Hầu hết phụ nữ khỏe mạnh bình thường đều có thể sử dụng thuốc ngừa thai mà không cần thăm khám hay kê toa của bác sĩ. Chỉ những trường hợp có tiền căn ung thư liên quan đến steroid sinh dục hoặc nghi ngờ đang có bệnh lý liên quan đến huyết khồi động-tĩnh mạch không nên dùng.
Đối với người không có mầm mống ung thư sinh dục thì việc sử dụng thuốc ngừa thai không làm tăng nguy cơ ung thư vú mà còn làm giảm ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung và ung thư đại trực tràng.
Nếu sử dụng thuốc ngừa thai hàng ngày đúng cách, không có những bệnh lý làm giảm dung nạp thuốc và không quên thuốc thì tỷ lệ ngừa thai lên đến 99%.
THUỐC NGỪA THAI KHẨN CẤP (cứu cánh của phụ nữ)
Thuốc ngừa thai khẩn cấp chỉ chứa progestin liều cao, nó có tác dụng ức chế rụng trứng nếu uống trước thời điểm trứng rụng, nếu sau thời điểm trứng rụng thì nó sẽ làm mỏng niêm mạc tử cung gây khó khăn cho việc làm tổ của phôi, tác dụng chung nữa là làm đặc chất nhầy cổ tử cung gây cản trở sự di chuyển của tinh trùng, giảm nhu động của vòi trứng nên trứng dù có thụ tinh được cũng khó dịch chuyển về phía buồng tử cung.
Sau khi uống thuốc ngừa thai khẩn cấp thường người phụ nữ sẽ có hiện tượng xuất huyết âm đạo giữa kỳ kinh hoặc trễ kinh. Nếu xuất huyết âm đạo thường có thể tự khỏi sau vài ngày, đôi khi phải dùng nội tiết để điều chỉnh. Nếu trễ kinh 3 tuần hoặc ra máu đen kéo dài thì nên thận trọng nguy cơ thai ngoài tử cung.
Mỗi tháng người phụ nữ chỉ nên uống 1-2 viên thuốc ngừa thai khẩn cấp, vì là khẩn cấp và chứa liều cao progestin nên không khuyến khích phụ nữ dùng thuốc này làm biện pháp ngừa thai chính. Nó chỉ nên là biện pháp bổ sung nếu người phụ nữ có quan hệ tình dục mà không được bảo vệ như trường hợp thủng hay tụt bao cao su, quan hệ ngoài dự tính, bị cưỡng hiếp…
CẤY QUE NGỪA THAI CÓ TỐT KHÔNG?
Que cấy ngừa thai là thủ thuật khá đơn giản, ít đau, que dài 4cm, rộng 2mm, được cấy vào mặt trong cánh tay không thuận và có hiệu quả ngừa thai gần như tuyệt đối 99.95% trong 3 năm. Cơ chế của que cấy là ức chế rụng trứng, làm mỏng niêm mạc tử cung do tác dụng của hormon progestin.
Những phản ứng hay gặp sau cấy que ngừa thai là vô kinh, rong kinh, nổi mụn, tăng cân, thay đổi tính tình, khô âm đạo… tác dụng phụ hay gặp nhất khiến người phụ nữ muốn lấy que cấy ra là rong kinh không đáp ứng điều trị.
Sau khi cấy vùng da ngay que cấy có thể bầm nhiều hay ít tùy cơ địa, đau, dị cảm, ngứa…
Thời điểm cấy thường trong 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt và chỉ cần ngừa thai 24 tiếng, nếu không thể cấy vào thời điểm này thì phải dùng thêm biện pháp màn chắn như bao cao su hoặc kiêng quan hệ hoàn toàn trong 7 ngày tới để loại trừ khả năng có thai triệt để.
DỤNG CỤ TỬ CUNG (đặt vòng ngừa thai)
Hiện ở Việt Nam có 3 loại vòng hay sử dụng:
- Vòng TCu-380A
- Vòng multiload
- Vòng mirena
Tỷ lệ ngừa thai của các loại dụng cụ tử cung gần như tuyệt đối >99% nếu không bị tuột đối với dụng cụ tử cung bằng đồng và multiload. Đối với vòng mirena thì chỉ cần vòng nằm trong tử cung là có thể phóng thích hormon có tác dụng ngừa thai.
Khi nào sử dụng dụng cụ tử cung TCu-380A?
- Khi bạn muốn sử dụng một biện pháp ngừa thai không chứa nội tiết nhưng rẻ tiền và hiệu quả, vòng đồng có thể sử dụng lên đến 10-12 năm.
- Cơ chế của vòng đồng là gây một phản ứng viêm do hóa chất trong lòng tử cung làm cho môi trường nội mạc tử cung không thích hợp cho phôi làm tổ.
- Sau khi tháo vòng bạn có thể có bầu lại ngay trong tháng đó.
- Ưu tiên cho những trường hợp đã từng sinh đẻ.
- Vòng đồng có thể sử dụng cho những trường hợp vừa có quan hệ không an toàn để tránh việc có thai ngoài ý muốn như tác dụng của một thuốc ngừa thai khẩn cấp.
- Bạn có thể đặt vòng bất cứ khi nào miễn bạn chắc chắn rằng mình không có thai và sẽ không thể có thai sau khi đặt, tất nhiên điều này sẽ được thăm khám và phán đoán bởi bác sĩ có kinh nghiệm. Để an toàn, chúng tối khuyên bạn nên đặt vào tuần đầu tiên của chu kỳ, những ngày bạn còn ra ít máu kinh.
VÒNG MULTILOAD ĐƯỢC SỬ DỤNG KHI NÀO?
Trong những trường hợp bạn bị tụt vòng TCu-380A nhiều lần vì lòng tử cung ngắn hoặc lỗ cổ tử cung quá rộng thì vòng multiload là một lựa chọn thay thế.
VÒNG MIRENA CÓ TỐT KHÔNG?
Đây là loại dụng cụ tử cung rất tuyệt vời vì hiệu quả ngừa thai gần như tuyệt đối lại không gây đau bụng kinh, giảm lượng máu kinh.
Cơ chế của nó là gay mỏng niêm mạc tử cung do phóng thích ra progestin.
Nhược điểm của nó là trong 6 tháng đầu sau khi đặt sẽ có hiện tượng ra máu rỉ rả kéo dài đôi khi gây mất tự tin và khó chịu.
Trong nhiều trường hợp bệnh lý liên quan nội mạc tử cung, mirena có thể là lựa chọn tối ưu.
Hạn sử dụng là 5 năm, giá thành tương đối cao.
TRIỆT SẢN CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHỎE VÀ SINH LÝ KHÔNG?
Triệt sản nghĩa là thủ thuật thắt và cắt để tách hai đầu của ống dẫn trứng ở nữ hoặc ống dẫn tinh ở nam.
Bản chất của triệt sản nữ là làm gián đoạn đường đi của trứng không cho trứng và tinh trùng gặp nhau. Trứng sau khi rụng vẫn đi vào vòi trứng bình thường nhưng đến điểm cắt thì bị chặn lại và tự thoái triển. Số lượng và chất lượng trứng hai bên buồng trứng không bị ảnh hưởng nên nội tiết tố nữ vẫn được duy trì bình thường, không gây mãn kinh sớm hay thay đổi tính khí.
Bản chất của thắt ống dẫn tinh là ngăn đường đi của tinh trùng. Khi người đàn ông xuất tinh thì vẫn có tinh dịch nhưng không có tinh trùng nên không thể khiến người nữ mang thai. Tuy nhiên sau thủ thuật thắt ống dẫn tinh tinh trùng vẫn còn có thể tồn tại trong tinh dịch phía sau vị trí thắt đến niệu đạo trong những lần xuất tinh tiếp theo lâu nhất lên đến một năm nên bạn cần phải làm xét nghiệm tinh dịch đồ cho đến khi chắc chắc trong tinh dịch đồ không còn tinh trùng.
Nếu thủ thuật triệt sản được thực hiện đúng quy trình thì khả năng ngừa thai >99%.
TẠI SAO DÙNG BAO CAO SU MÀ VẪN CÓ THAI?
Thực tế thì cứ 8 người phụ nữ dùng bao cao su để ngừa thai thì sẽ có một người mang bầu.
Ưu điểm của nó là giảm nguy cơ lây truyền và mắc các bệnh STD (bệnh lây truyền qua đường tình dục) như HIV, HPV, HSV-2, chlamydia, lậu, giang mai…
Nhược điểm là có thể thủng bao hoặc tuột bao. Tỷ lệ vỡ bao hoặc tuột bao trong lúc quan hệ là 3-5%. Nếu có xảy ra phải dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp hoặc đặt dụng cụ tử cung chứa đồng trong vòng 5-8 ngày sau quan hệ.
Có 2 loại BCS, loại làm bằng latex và loại polyurethane hay màng tự nhiên.
Khi sử dụng đúng và hằng định, BCS bằng latex có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa lây lan các bệnh STD hơn BCS bằng màng tự nhiên (Polyurethane) do ít bị vỡ hoặc tuột hơn. Tuy nhiên, BCS bằng latex có thể gây kích ứng hoặc dị ứng, nếu một trong hai người bị dị ứng với latex thì không nên dùng.
Phụ nữ muốn có biện pháp ngừa thai hiệu quả cao thì không nên xem BCS là biện pháp ngừa thai tối ưu mà nên phối hợp ít nhất với một phương pháp ngừa thai khác.
Bạn nên có sẵn BCS trong tay, bảo quản nơi mát, khô, tránh xa ánh nắng mặt trời và kiểm tra ngày sản xuất hoặc hạn sử dụng trước khi dùng. BCS có hạn sử dụng vài năm kể từ ngày sản xuất (5 năm đối với BCS latex không có thuốc diệt tinh trùng). Chọn loại đúng kích cỡ, có mùi thơm và cấu tạo ưa thích.
Không nên để BCS trong ví quá lâu, chỉ nên để trong vòng 1 tháng, có thể để BCS giữa các tấm ảnh trong ví để tránh làm hỏng.
Nên dùng BCS mới cho mỗi lần quan hệ tình dục.
Sử dụng BCS đúng cách:
- Trước khi mang BCS, kiểm tra cách để mở BCS (kéo da quy đầu lên trước khi mở BCS đối với trường hợp chưa cắt bao quy đầu), mở vỏ BCS cẩn thận, bóp lấy BCS ra, tránh xé/cắt bao bằng móng tay, răng, kéo.
- Đuổi hết bóng khí.
- Mang BCS khi dương vật đã cương cứng.
- Mang bao xuống tới gốc dương vật (vùng lông mu), mang đúng mặt 5. BCS lên dương vật, chừa khoảng trống để xuất tinh (tùy vào thiết kế BCS).
- Bôi thêm chất bôi trơn phía bên ngoài BCS nếu cần. Tránh bôi âm đạo bằng những chất có dầu nếu sử dụng BCS latex thay vào đó nên sử dụng chất bôi trơn có thành phần từ nước hay silicon.
- Dùng BCS trong suốt quá trình giao hợp.
- Thay BCS nếu giao hợp kéo dài hoặc dương vật tiếp xúc với phần khác (miệng, trực tràng).
- Ngay sau khi xuất tinh: giữ mép BCS và cẩn thận rút dương vật trước khi hết cương.
- Kiểm tra bao có rách không.
KHÔNG SƯỚNG KHI DÙNG BAO CAO SU !
Nguyên nhân: BCS quá nhỏ, quá dày hoặc quá chặt, không đủ chất bôi trơn
Cách giải quyết: Thử nhiều loại BCS khác nhau hoặc mang BCS thứ hai (lớn hơn) bên ngoài BCS có chất bôi trơn bên trong. Người nữ có thể đeo giúp BCS cho người nam để tăng kích thích.
Trong quá trình sử dụng các biện pháp ngừa thai thông dụng trên, nếu bạn cảm thấy không thoải mái hay muốn tìm một biện pháp ưu việt hơn, bạn có thể trao đổi cùng bác sĩ phụ khoa với thái độ thật cởi mở.
Chúng tôi luôn ở đây để giúp bạn cảm nhận hạnh phúc trọn vẹn nhất!