Prolactin là hormon kích thích sữa giúp tuyến vú phát triển và sản xuất sữa sau khi em bé được sinh ra. Prolactin máu cao cũng là một nguyên nhân của vô sinh và hiếm muộn.
Bình thường cả phụ nữ và nam giới đều có một lượng nhỏ prolactin trong máu. Nồng độ prolactin được kiểm soát bởi những hormon được gọi là nhân tố ức chế prolactin như . Suốt quá trình mang thai nồng độ prolactin gia tăng. Sau khi em bé ra đơi, estrogen và progesterone giảm đột ngột và nồng độ prolactin cao này sẽ tạo ra sữa để nuôi em bé.
Ở phụ nữ không mang thai, prolactin giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Ở nam giới, prolactin ảnh hưởng đến sự sản xuất tinh trùng.
TĂNG PROLACTIN MÁU LÀ BỆNH GÌ?
Tăng prolactin máu là tình trạng có quá nhiều prolactin trong máu của phụ nữ không mang thai và nam giới. Khoảng 1/3 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản với những chu kỳ không đều nhưng buồng trứng bình thường có tăng prolactin máu. Prolactin tăng cao ở nữ khiến họ khó mang thai và vú bắt đầu tiết sữa không liên quan thai kỳ (galactorrhea). 90% phụ nữ bị tiết sữa có tăng prolactin máu.
Ở nam giới, tăng prolactin máu có thể gây vú tiết sữa, bất lực, giảm ham muốn tình dục, nếu không được điều trị có thể làm giảm số lượng tinh trùng hoặc không có tinh trùng.
NGUYÊN NHÂN PROLACTIN MÁU TĂNG CAO
Sau đây là một số nguyên nhân khiến Prolactin máu cao:
- U tuyến yên
- Suy giáp
- Bệnh lý về gan, thận
- Thuốc điều trị trầm cảm, loạn thần, tăng huyết áp
- Thảo dược bao gồm cỏ cà ri, hạt tiểu hồi, cỏ ba lá đỏ
- Kich thích từ thành ngực bao gồm sẹo phẫu thuật, giời leo thậm chí mặc áo ngực quá chật
- Stress hay tập luyện quá mức
- Một số loại thực phẩm
- Kích thích núm vú
XÉT NGHIỆM PROLACTIN MÁU
Xét nghiệm prolactin máu nên được lấy vào buổi sáng khi bạn chưa ăn uống gì và ngồi thư giãn. Nó có thể tăng sau khi vận động hoặc ăn uống, stress.
Nếu xét nghiệm prolactin hai lần vẫn cao thì bạn sẽ được chụp MRI não để phát hiện có u tuyến yên hay không.
ĐIỀU TRỊ TĂNG PROLACTIN MÁU
Tùy theo nguyên nhân gây tăng prolactin máu mà hướng điều trị có thể khác nhau. Để xác định chính xác nguyên nhân bác sĩ phải kết hợp thêm nhiều xét nghiệm máu khác và đôi khi cả các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, MRI.
Nếu nguyên nhân tăng prolactin máu là do việc sử dụng một số loại thuốc điều trị tâm thần, nên thảo luận với bác sĩ tâm thần để được giảm liều hay đổi thuốc.
Nếu nguyên nhân từ một số loại thảo dược hay thực phẩm thì nên ngưng sử dụng chúng.
Nếu nguyên nhân từ bệnh lý gan, thận, tuyến giáp thì cần điều trị các bệnh lý đó.
Một trong những nguyên nhân tăng prolactin máu hay gặp là u tuyến yên tức prolactinoma. Có 2 loại prolactinoma là microadenoma (u tuyến yên nhỏ có kích thước < 10mm) và macroadenoma (u tuyến yên lớn > 10mm).
Mục tiêu của việc điều trị là đưa nồng độ prolactin trong máu về bình thường và làm giảm kích cỡ của khối u tuyến yên lớn đặc biệt nếu nó chèn ép các cơ quan lận cận. Những khối u tuyến yên nhỏ và không gây triệu chứng thì không cần điều trị.
Hầu hết các u tuyến yên đáp ứng tốt với thuốc đồng vận dopamine.
Có hai loại đồng vận dopamine thường được sử dụng là Carbegoline và Bromocriptine, ngoài ra còn có Quinagolide. Tác dụng phụ của những thuốc này là chóng măt, buồn nôn, nghẹt mũi, rối loạn tâm thần thường xảy ra lúc bắt đầu điều trị và khi tăng liều.
Bromocriptine ưu tiên điều trị cho những phụ nữ đang mong muốn có thai và Carbegoline là lựa chọn điều trị cho những trường hợp kháng Bromocriptine hoặc gặp tác dụng phụ quá nhiều với Bromocriptine và phụ nữ đang không mong con.
Nếu u tuyến yên có đường kính >2cm và ảnh hưởng tầm nhìn, phẫu thuật nên được cân nhắc trước khi người phụ nữ mang thai. Đối với trường hợp u tuyến yên nhạy với đồng vận dopamine và không chọn phẫu thuật thì một liều thâp thuốc có thể được sử dụng trong suốt thai kỳ hoặc được thêm vào khi u tuyến yên to lên trong quá trình mang thai gây ảnh hưởng tầm nhìn.
Ngưng điều trị khi nồng độ prolactin máu trở về bình thường và không còn thấy u trên MRI não trong thời gian ít nhất 2 năm trở lên hoặc khi người phụ nữ phát hiện mình có thai.
PROLACTIN CAO NÊN ĂN GÌ?
Thức ăn làm giảm nồng độ prolactin máu nhìn chung giàu kẽm như sò hến, tôm cua, thịt bò, gà tây và các loại đậu.
Vitamin B6 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm prolactin máu như khoai tây, chuối, cá hồi hoang dại, thịt gà và rau chân vịt.
Cây trinh nữ và phép chữa vi lượng đồng phân cũng có tác dụng trong việc cân bằng hormon.
Tập thể dục đều đặn với cường độ vừa phải không quá nặng.
Nếu các bạn vẫn còn thắc mắc trước hoặc trong quá trình điều trị hay mang thai,các bạn vui lòng để lại câu hỏi hoặc chát với mình để được giải đáp.