BIỂU HIỆN của giai đoạn tiền mãn kinh-mãn kinh
- Chu kỳ dài ra (thưa), không đều
- Thỉnh thoảng bị ra huyết âm đạo kéo dài không đúng ngày hành kinh thông thường gọi là rong huyết
- Bốc hỏa (hot flushes)
- Dễ thay đổi tâm trạng
- Mất ngủ nhất là lúc sáng sớm
- Hay đổ mồ hôi trộm
- Hồi hộp, đánh trống ngực
- Dễ tăng cân
- Khô âm đạo
- Đi tiểu nhiều lần
- …
Khi thăm khám bác sĩ sẽ thấy niêm mạc âm đạo của người phụ nữ mãn kinh rất mỏng, dễ trầy xước hay chảy máu, cổ tử cung dần dần nhỏ đi, trên siêu âm sẽ thấy hình ảnh tử cung và hai buồng trứng nhỏ lại, niêm mạc trong lòng tử cung rất mỏng (<5mm) do thiếu tác động của nội tiết tố nữ.
Vì niêm mạc âm đạo mỏng do mất lớp tế bào bề mặt cùng với sự thiếu hụt của lacto bacillus nên môi trường âm đạo của người phụ nữ mãn kinh thường biểu hiện viêm do thiếu nội tiết, điều này có thể khắc phục bằng những viên đặt tại chỗ có chứa estriol. Phụ nữ mãn kinh vẫn có thể bị viêm âm đạo do nấm hay vi khuẩn dù tỷ lệ có ít hơn phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Thao tác thăm khám đối với phụ nữ mãn kinh cần phải thực hiện hết sức nhẹ nhàng để tránh gây sang chấn vùng niêm mạc âm đạo hoặc niệu đạo.
MÃN KINH RỒI CÓ NÊN ĐI KHÁM PHỤ KHOA KHÔNG?
Phụ nữ mãn kinh vẫn nên đi khám phụ khoa để thực hiện xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung theo chương trình cho đến ít nhất 65 tuổi và nên khám sức khỏe tổng quát để phát hiện sớm các bệnh lý ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung.
CẢI THIỆN ĐỜI SỐNG TÌNH DỤC SAU MÃN KINH
Có nhiều phụ nữ tuổi mãn kinh tâm sự với tôi rằng việc gần gũi chồng tuổi này giống như một cực hình nhưng phải cắn răng chịu đựng vì ông chồng muốn vậy.
Tạo hóa không công bằng khi cho người phụ nữ mãn kinh cùng với sự suy giảm chức năng tình dục chỉ khoảng 50 tuổi trong khi đàn ông thì vẫn có thể còn duy trì chức năng tình dục thậm chí cho đến 80 tuổi. Vậy nên giai đoạn sau mãn kinh đôi khi người phụ nữ phải sống trong lo sợ về mặt tâm sinh lý.
Quan hệ đau, rát là nỗi ám ảnh và chịu đựng của phụ nữ tuổi mãn kinh nhưng phụ nữ không biết rằng mình có thể cải thiện chất lượng tình dục tuổi mãn kinh bằng cách sử dụng các liệu pháp hormon tại chỗ như viên đặt có chứa estriol.
Đối với những phụ nữ muốn kéo dài kinh nguyệt tuổi mãn kinh cho đến 60 tuổi, duy trì hạnh phúc hôn nhân cũng như cải thiện các vấn đề xương khớp, tim mạch, trí nhớ thì sử dụng liệu pháp hormon thay thế là một lựa chọn có thể nghĩ đến.
Đối với phụ nữ tuổi mãn kinh hay bị những cơn bốc hỏa ảnh hưởng đến tâm trạng và giấc ngủ cùng với triệu chứng về niệu dục như bị kích thích đi tiểu nhiều lần, buốt rát thì nên sử dụng liệu pháp hormon thay thế.
LIỆU PHÁP HORMONE THAY THẾ LÀ GÌ?
Điều này vẫn còn xa lạ với phụ nữ Việt Nam nhưng trên thế giới thì không hề xa lạ. Liệu pháp hormone thay thế (hormone replacement therapy) là liệu pháp được kê đơn bởi bác sĩ phụ khoa sau khi đã loại trừ những yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người phụ nữ. Nó bao gồm hai thành phần chính:
17β-Estradiol
17β-Estradiol có thể dùng ở dạng thoa qua da để hạn chế tác dụng của thuốc khi đi qua gan hoặc dùng ở dạng uống.
Progesterone
Progesterone thường sử dụng dạng viên uống hoặc vòng nội tiết đặt trong tử cung. .
Việc sử dụng liệu pháp hormone thay thế là một sự cam kết lâu dài về mặt sức khỏe phụ nữ nên cần được theo dõi hàng năm để đánh giá lại các yếu tố nguy cơ để quyết định có nên sử dụng tiếp hay không. Nếu sử dụng không có kiểm soát thì có thể dẫn đến một số nguy cơ như: thuyên tắc huyết khối, ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú…
Việc nghiên cứu sử dụng hormone thay thế hiện nay chỉ an toàn đến 60 tuổi. Trên 60 tuổi chưa có nhiều dữ liệu.
NẾU KHÔNG SỬ DỤNG LIỆU PHÁP HORMONE THAY THẾ
Không phải ai cũng có điều kiện và được phép để sử dụng liệu pháp này vì những lý do về sức khỏe và kinh tế nhưng thứ mọi người có thể áp dụng để duy trì và cải thiện sức khỏe tuổi mãn kinh mỗi ngày là chế độ ăn uống và tập luyện.
Bạn nên giảm lượng tinh bột và đường ăn vào mỗi ngày, ăn những chất béo tốt và cung cấp đủ lượng đạm cho cơ thể. Những loại thức ăn tốt cho sức khỏe tuổi mãn kinh:
- Các loại hạt họ đậu
- Hải sản
- Thịt trắng như cá, thịt gà
- Dầu oliu
- Trái cây: táo, bơ, kiwi, nho…
- Rau xanh sậm màu
Những bài tập nhẹ nhàng như yoga, khí công rất phù hợp để cải thiện tâm trạng và lưu thông tuần hoàn máu, giúp giấc ngủ được sâu hơn.
Hạn chế sử dụng chất kích thích như bia rượu và caffein.
Môi trường sống yên tĩnh, thoáng mát.
Tôi đã tư vấn về liệu pháp hormone cho nhiều trường hợp. Kết quả khá là tốt. Các bạn có thể liên hệ với tôi nếu muốn tư vấn thêm về liệu pháp hormone thay thế nhé 🙂